RAPORT Z BADAŃ ILOŚCIOWYCH DLA PROJEKTU "MIASTA DLA ROWERÓW" POLSKIEGO KLUBU EKOLOGICZNEGO PRZYGOTOWANY PRZEZ BBS OBSERWATOR

Dziesięciodniowe badanie, zamówione przez Polski Klub Ekologiczny w ramach projektu "Miasta dla rowerów" przeprowadzono wiosną 2000 roku na reprezentatywnej próbie losowej mieszkańców ośmiu największych miast Polski (Kraków, Katowice, Wrocław, Poznań, Szczecin, Gdańsk, Warszawa, Łódź) w wieku 18 – 65 lat. Zastosowano metodę kwestionariusza wywiadu face-to-face. Operat losowy próby: baza PESEL. Proba dobrana nieproporcjonalnie (po 200 ankiet w każdym z miast), z uwzględnieniem wieku i płci respondentów. Po zrealizowaniu badań, próba została „zważona” w stosunku do próby losowej tych miast. Liczba zrealizowanych wywiadów: ogółem zrealizowano 962 wywiady, w tym: Gdańsk: 119 wywiadów, Łódź: 126 wywiadów, Wrocław: 134 wywiady, Szczecin: 110 wywiadów, Poznań: 109 wywiadów, Warszawa 117 wywiadów, Kraków 144  wywiady, Katowice 103 wywiady. Obliczenia statystyczne wykonano przy użyciu programu SPSS 10.0 for Windows.

PYT 1. Czy potrafi Pan(i) jeździć na rowerze?
 
 
Częstość
Procent
tak
904
94,0
nie
58
6,0
Razem
962
100,0

Prawie wszystkie osoby w całej badanej populacji potrafią jeździć na rowerze. Osoby, które deklarują, że nie potrafią jeździć na rowerze, to przede wszystkim kobiety w wieku powyżej 40 lat.

Powrót na górę strony


PYTANIE 2: Czy posiada Pan(i) własny rower?

Częstość
Procent
tak
460
47,8
nie
502
52,2
Razem
962
100,0
 
Prawie połowa (47,8 %) badanych deklaruje posiadania przynajmniej jednego roweru, nieco ponad połowa badanych nie dysponuje własnym rowerem (52,2 %). Jednak wiele osób posiada dostęp do roweru w gospodarstwie domowym, w którym mieszkają. Gospodarstwa domowe najczęściej posiadają jeden rower (34% respondentów). Można oszacować, że dostępu do roweru (własnego bądź w gospodarstwie domowym) posiada jedna trzecia badanej populacji (31%).
Powrót na górę strony

PYTANIE 3: Jak często jeździ Pan(i) na rowerze w sezonie?
Częstość
Procent
zazwyczaj codziennie
120
12,4
zazwyczaj tylko w dni wolne od pracy
156
16,3
od czasu do czasu
215
22,4
bardzo rzadko, dawno nie jeździłem
171
17,8
wcale nie jeżdżę na rowerze
298
31,0
brak odpowiedzi
1
0,1
Razem
962
100,0
 
Tylko 12,4% badanych deklaruje, że w sezonie jeździ na rowerze codziennie (są to najczęściej osoby w wieku 18 - 29 lat), zaś jedna trzecia badanych w ogóle nie jeździ na rowerze (31 %). Największą grupę rowerzystów stanowiš ci, którzy jeżdżą w sezonie „od czasu do czasu” (22,4%). Wśród osób, które wcale nie jeżdżą na rowerze w sezonie, przeważają oczywiście osoby powyżej 60 roku życia.
Powrót na górę strony

PYTANIE 4: Czy jeździ Pan(i) na rowerze w zimie?
 
Częstość
Procent
tak
93
9,7 
nie
859 
89,3
brak odpowiedzi
9
1,0
Razem
962
100,0
 
Powyższy wynik potwierdza wcześniejsze dane [patrz: poprzednie pytanie] odnośnie tego, że osób które jeżdżą na rowerze bardzo często (codziennie) przez okrągły rok jest w populacji badanej około 10%. Znacznie częściej w zimie jeżdżą mężczyźni niż kobiety (są to przede wszystkim mężczyźni w wieku 18 - 29 lat).
Powrót na górę strony

PYTANIE 5: Kiedy ostatnio korzystał Pan(i) z roweru?
 
Częstość
Procent
dawno temu, nie pamiętam
318
33,1
kilka dni temu
174
18,1
w zeszłym roku
142
14,7
tydzień temu
92
9,5
miesiąc temu
87
9,0
dzisiaj
65
6,7
kilka miesięcy temu
63
6,5
brak odpowiedzi
12
1,3
nie umiem jeździć na rowerze
10
1,0
Razem
962
100,0
 
Największa część badanej populacji korzystała z roweru "dawno temu” (33,1%), ale - co ciekawe - 18,1% używało rower kilka dni temu.
Powrót na górę strony

PYTANIE 6: Do jakich celów służy Panu(i) najczęściej rower?
Częstość
Procent
do celów rekreacyjnych
619
65,8
inne cele
107
11,4
do uprawiania sportu
74
7,9
raz na jakiś czas jadę rowerem do pracy
53
7,9
jeżdżę rowerem na zakupy
38
4,0
brak odpowiedzi
27
2,8
dojeżdżam rowerem do pracy
23
2,4
Razem
941
100
 
Aż 65% respondentów wskazało rekreację jako główny cel do jakiego wykorzystują rower. Do celów rekreacyjnych rower wykorzystują najczęściej osoby w wieku 30 - 39 lat. Co ciekawe, na zakupy najczęściej jeżdżą osoby starsze, powyżej 60 roku życia.
Powrót na górę strony

PYTANIE 7: Co skłoniłoby Pana(nią), aby zaczął Pan(i) dojeżdżać regularnie do pracy lub po zakupy?
 
Częstość
Procent
dobre drogi rowerowe
437
49,2
ulice z ograniczonym ruchem samochodów
181
18,8
inne rzeczy
180
18,7
parkingi rowerowe
58
6,0
już dojeżdżam
45
4,7
brak odpowiedzi
23
2,4
Razem
960
99,8

Respondenci zdecydowanie opowiedzieli się za drogami rowerowymi - prawie połowa badanych deklaruje, że zaczęłaby dojeżdżać do pracy / szkoły, gdyby w ich mieście były dobre drogi rowerowe.
Powrót na górę strony

PYTANIE 8: Czy kiedykolwiek słyszał Pan(i) o jakichś działaniach, akcjach zachęcających do jazdy na rowerze?
 
 
Częstość
Procent
nie
456
47,4
tak
356
 37,0
nie wiem/trudno powiedzieć
147
15,3
brak odpowiedzi
3
0,3
Razem
962
100,0
 
Aż 62,7 % respondentów nigdy nie słyszało (lub nie wie) o żadnych akcjach zachęcających do jazdy na rowerze. Z kolei ci, którzy odpowiedzieli na to pytanie twierdząco, nie zawsze potrafili sprecyzować o jakie akcje, działania chodziło (podawano, np. bardzo ogólne odpowiedzi, typu program telewizyjny, audycja radiowa - patrz: pytanie 9)
Powrót na górę strony

PYTANIE 9: Działania i akcje promujące jazdę na rowerze.
 
Częstość
Procent
programy w mediach
108
31,8 
rajdy i wycieczki rowerowe
47
13,8
nie pamiętam
29
8,6
budowa dróg i ścieżek rowerowych
28
8,1
imprezy lokalne
26
7,7
akcja "dzień bez samochodu"
25
7,4
akcje ekologów, demonstracje
23
6,8
inne akcje
21
6,1
plakaty, reklamy, ulotki
11
3,2
festyny
9
2,8
brak danych
6
1,9
zalecenia lekarzy
4
1,0
Program TV "Apetyt na zdrowie"
3
0,8
Razem
341
100,0
 
Jak widać z powyższego zestawienia, respondenci najczęściej wskazywali programy w mediach promujące jazdę na rowerze (wymieniały je najczęściej osoby starsze powyżej 60 roku), nie potrafili jednak przywołać żadnych konkretnych nazw. Pozostałe formy promocji jazdy rowerowej były wymieniane dość sporadycznie i przeważnie w sposób bardzo ogólnikowy i mało precyzyjny (np. rajd rowerowy).
Powrót na górę strony

PYTANIE 10: Czy należy Pana(i) zdaniem zachęcać ludzi do jazdy na rowerze?
 
Częstość
Procent
tak
698
 72,6
raczej nie
170
17,6
nie wiem, trudno powiedzieć
58
6,0
raczej nie
16
1,6
nie
13
1,4
brak odpowiedzi
7
0,7
Razem
962
100,0
 
W sumie 90,2 % respondentów odpowiedziało, że należy lub raczej należy zachęcać ludzi do jazdy na rowerze. Świadczy to o dużej przychylności i coraz większej akceptacji społeczeństwa wobec roweru.
Powrót na górę strony

PYTANIE 11: W jaki sposób należy zachęcać ludzi do jazdy na rowerze?
 
 
Częstość
Procent
przez propagowanie zdrowego stylu życia
406
42,2
przez propagowanie ścieżek rowerowych, parkingów rowerowych
310
32,3
popularyzujšc "rowerowy styl życia" w mediach
181
18,9
brak odpowiedzi
21
2,2
w inny sposób
20
2,0
Razem
939
97,6
 
Propagowanie zdrowego stylu życia, ścieżek rowerowych i parkingów to wedle respondentów najlepsze sposoby służące zachęcaniu ludzi do jazdy na rowerze. Za ścieżkami rowerowymi opowiedzieli się szczególnie ludzie młodzi (18 - 29 lat), a za propagowaniem zdrowego stylu życia osoby powyżej 60 roku.
Powrót na górę strony

PYTANIE 12: Czy Pana(i) zdaniem władze samorządowe powinny ułatwiać komunikację rowerową w miastach?
 
Częstość
Procent
tak
705
73,3
raczej tak
178
18,5
nie wiem/trudno powiedzieć
57
5,9
brak odpowiedzi
10
1,0
raczej nie
7
0,7
nie
5
0,6
Razem
962
100,0
 
91,8 % respondentów kładzie na barki samorządu lokalnego zadanie ułatwiania komunikacji rowerowej. Łączy się to także z odpowiedziami na pytanie poprzednie, gdzie spory procent ankietowanych (33,1%) wskazał infrastrukturę (parkingi rowerowe) za czynnik zachęcajšcy do jazdy na rowerze.
Powrót na górę strony


PYTANIE 13: Czy zaakceptował(aby) Pan(i) wprowadzenie ułatwień dla komunikacji rowerowej w miastach kosztem wydatków na drogi samochodowe?
 
Częstość
Procent
tak
388
40,4
raczej tak
251
26,1
nie wiem/trudno powiedzieć
134
13,9
raczej nie
116
12,0
nie
73
7,6
Razem
961
100,0

66,5% osób poparłoby wprowadzania w miastach ułatwień dla komunikacji rowerowej kosztem dróg samochodowych. Prawie 20% respondentów było przeciwnych takiemu rozwiązaniu.

Powrót na górę strony


PYTANIE 14: Jak Pan(i) sądzi, czy częstsze używanie roweru jako środka transportu może poprawić jakość środowiska?
 
Częstości
Procent
tak
707
73,5
raczej tak
165
17,1
nie wiem/trudno powiedzieć
41
4,2
raczej nie
25
2,6
nie
13
1,3
brak odpowiedzi
12
1,2
Razem
961
99,9


Zdecydowana większość badanych uznaje, że rower może przyczynić się do poprawy jakości naszego środowiska.
Powrót na górę strony
PYTANIE 15: Czy korzysta Pan(i) ze ścieżek rowerowych?
 
Częstości
Procent
tak
592
61,6
nie
355
37,0
brak odpowiedzi
13
1,4
Razem
960
100,0


Ponad 60% respondentów nie korzysta ze ścieżek rowerowych zapewne z prostej przyczyny, że najczęściej rower służy im do rekreacji, a nie jako środek transportu na co dzień. Najczęściej ze ścieżek rowerowych korzystają oczywiście młodzi ludzie w wieku 18 - 29 lat (są to nieco częściej mężczyźni niż kobiety).
Powrót na górę strony
PYTANIE 16: Jak ocenia Pan(i) stan ścieżek rowerowych w Pana(i) mieście?
 
 
Częstość
Procent
zły
217
22,6
średni
216
22,5
nie wiem/nie mam zdania
196
20,4
bardzo zły
124
12,9
dobry
89
9,2
w naszym mieście nie ma ścieżek rowerowych
77
8,0
bardzo dobry
32
3,4
brak odpowiedzi
10
1,1
Razem
962
 100,0
 
Jak widać mieszkańcy ośmiu największych polskich miast nie majš zbyt dobrego zdania o ścieżkach rowerowych. Przeważa opinia, że są one złe, a co najwyżej średnie. Zwróćmy uwagę, że 8% badanych uznało, że w ich mieście nie ma ścieżek rowerowych.
Powrót na górę strony
PYTANIE 17: Czy w Pana(i) mieście powinno się budować więcej ścieżek rowerowych?
 
 
Częstość
Procent
tak
699
72,7
raczej tak
167
17,3
nie wiem/trudno powiedzieć
76
7,9
brak odpowiedzi
10
1,0
raczej nie
8
0,8
nie
2
0,2
Razem
962
100,0


Zdecydowana większość badanej populacji, to zwolennicy budowy ścieżek rowerowych (ok. 90% respondentów odpowiedziało na to pytanie twierdząco).
Powrót na górę strony
PYTANIE 18: Czy Pan(i) zdaniem rower może stanowić alternatywny środek transportu w dużym mieście?
 
 
Częstość
Procent
tak
 434
45,1
raczej tak
201
20,9
raczej nie
140
14,6
nie wiem, trudno powiedzieć
136
14,1
nie
40
4,2
brak odpowiedzi
11
1,1
Razem
962
100,0


Ponad połowa badanych wierzy, że rower może stanowić alternatywny środek transportu w dużym mieście (takiego zdania były zarówno osoby młodsze jak i starsze, zarówno kobiety jak i mężczyźni).
Powrót na górę strony
PYTANIE19: Czym najchętniej dojeżdżałby Pan(i) do pracy / szkoły?
 
 
Częstość
Procent
własnym samochodem
421
43,8
rowerem
231
24,1
najchętniej chodził/a/bym pieszo
192
19,9
środkiem transportu miejskiego
104
10,8
brak odpowiedzi
14
1,4
Razem
962
100,0


Jak widać z powyższego zestawienia, rower ma się całkiem dobrze! Aż 24% badanych chciałoby dojeżdżać do pracy / szkoły rowerem. Wydaje się, że zapewnienie im dobrych do tego warunków (drogi i parkingi rowerowe) przyspieszyłoby ich decyzję. Rowerem równie chętnie dojeżdżaliby mężczyźni jak i kobiety; piesze wędrówki do pracy preferują kobiety, a samochodem najchętniej chcą dojeżdżać mężczyźni.
 
Powrót na górę strony
CHARAKTERYSTYKA POSZCZEGÓLNYCH MIAST - RÓŻNICE I PODOBIEŃSTWA.


PYTANIE 1. Czy potrafi Pan(i) jeździć na rowerze?
Odsetek osób deklarujących, że potrafią jeździć na rowerze był we wszystkich miastach podobny - powyżej 90%. Najmniej w Łodzi - 89,5%, najwięcej w Warszawie i Wrocławiu - 97,9%.
 
PYTANIE 2. Czy posiada Pan(i) własny rower?
Jak wynika z badań, najmniej rowerów posiadają mieszkańcy Gdańska 40,2%, a najwięcej Katowic- 59% i Łodzi 53,8%. W pozostałych miastach odsetek osób posiadających rower zbliżony jest do średniej ośmiu badanych miast ok. 47%.
 
PYTANIE 3. Jak często jeździ Pan(i) na rowerze w sezonie?
We wszystkich miastach osoby, które jeżdżą na rowerze, najczęściej robią to „od czasu do czasu” i „w dni wolne od pracy”. Spora grupa osób jeździ „bardzo rzadko”. Wyniki te w poszczególnych miastach zbliżone są do wyników w próbie generalnej.
 
PYTANIE 4. Czy jeździ Pan(i) na rowerze w zimie?
Spośród osób jeżdżących na rowerze, w zimie najczęściej jeżdżą mieszkańcy Wrocławia 13,7%, a najrzadziej mieszkańcy Warszawy 2,4%.
 
PYTANIE 5. Kiedy ostatnio korzystał Pan(i) z roweru?
W każdym mieście wyniki były w przypadku tego pytania podobne. Największy procent badanych stwierdził, że jeździli na rowerze „dawno temu i nie pamiętają” bądź w zeszłym roku [są to generalnie te same osoby, które w pytaniu 3 zadeklarowały, że jeżdżą „bardzo rzadko”]. Oprócz tej grupy, wśród „rowerzystów”, najwięcej było osób, które ostatnio korzystały z roweru „kilka dni temu”.
 
PYTANIE 6. Do jakich celów służy Panu(i) najczęściej rower?
Podobnie jak w całej próbie, wyniki w poszczególnych miastach były podobne - osoby, które jeżdżą na rowerze, wykorzystują go najczęściej do celów rekreacyjnych.
 
PYTANIE 7. Co skłoniłoby Pana(nią), aby zaczšł Pan(i) dojeżdżać regularnie do pracy lub po zakupy?
W każdym mieście najwięcej osób wymieniało dobre drogi rowerowe, jako czynnik, który skłoniłby je do regularnego dojeżdżania do pracy i na zakupy. Najwięcej osób wymieniło na pierwszym miejscu drogi rowerowe w Szczecinie - aż 65,1% i w Katowicach - 60,9%, najmniej w Krakowie - 42,1% badanych. W Krakowie sporo osób (36,6%) wymieniło również „ulice z ograniczonym ruchem samochodów”, jako coś, co skłoniłoby ich do częstszych dojazdów do pracy lub po zakupy. W innych miastach zwolenników „ulic z ograniczonym ruchem samochodów” było znacznie mniej (najmniej oczywiście w Szczecinie - tu zdecydowanie postawiono na drogi rowerowe i Gdańsku - tu również zdecydowanie istotniejsze dla badanych są dobre ścieżki rowerowe).
 
PYTANIE 8. Czy kiedykolwiek słyszał Pan(i) o jakichś działaniach, akcjach zachęcających do jazdy na rowerze?
Zdecydowanie najwięcej respondentów, którzy słyszeli o działaniach promujących rowery, jest w Gdańsku - nieco ponad połowa badanej populacji - 58,1% (jest to prawie 20% więcej niż w całej próbie ośmiu miast, gdzie, przypomnijmy, było tylko 37% takich respondentów), a ponadto Krakowie i Katowicach (około 40% badanych). Respondenci w Gdańsku potrafili wymienić najwięcej konkretnych przykładów działań promujących rowery, m.in.: "Miasto dla rowerów", "zjazd w Brzeźnie", "akcja w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym", "zjazd w Oliwie", program w telewizji lokalnej. Najgorzej poinformowani o ww. działaniach są mieszkańcy Wrocławia (18,7% respondentów twierdzi, że słyszeli o jakichś działaniach i akcjach promocyjnych) i Łodzi (24,2%).
 
PYTANIE 9. Czy należy zachęcać ludzi do jazdy na rowerze?
Szczególnie w Szczecinie (88%) i Gdańsku (84,4%) respondenci uważali zdecydowanie, że należy zachęcać ludzi do jazdy na rowerze. W Warszawie natomiast tylko połowa respondentów (50%) odpowiedziała na to pytanie „tak” (29,3% „raczej tak”), a w Łodzi 57% było zdecydowanie na „tak” (25% „raczej tak”).
 
PYTANIE 11. W jaki sposób należy zachęcać ludzi do jazdy na rowerze?
Ścieżki rowerowe najbardziej zachęcają do korzystania z roweru mieszkańców Krakowa (45,7%), Poznania (40,6%) i Gdańska (35,9%). We wszystkich miastach (z wyjątkiem Krakowa i Poznania) najbardziej jednak zdaniem badanych do jazdy na rowerze zachęcać należy przez „propagowanie zdrowego trybu życia” (taki był średni wynik w całej próbie).
 
PYTANIE 12. Czy władze samorządowe powinny ułatwiać komunikację rowerowš w miastach?
Zdecydowanie najwięcej osób odpowiedziało na to pytanie „tak” w Gdańsku - 92,6% (przy średniej w całej próbie 73%), a ponadto we Wrocławiu (80,3%) i Katowicach (80,2%). Najmniej zdecydowanie do tego przekonanych osób (które odpowiedziały „tak”) było w Warszawie (53,3%).
 
PYTANIE 13. Czy zaakceptował(aby) Pan(i) wprowadzenie ułatwień dla komunikacji rowerowej w miastach kosztem wydatków na drogi samochodowe?
Najwięcej osób zaakceptowałoby taką propozycję w Gdańsku (aż 60% badanych odpowiedziało na to pytanie „tak”, a 22% „raczej tak”). Najmniej zwolenników znalazła taka propozycja w Łodzi (nieco ponad 29% badanych byłoby skłonnych zaakceptować takie postępowanie). Różnica w stopniu akceptacji tej propozycji pomiędzy Gdańskiem a Łodzią jest w tym wypadku prawie dwukrotna! W pozostałych miastach poziom zdecydowanej akceptacji tego pomysłu był podobny.
 
PYTANIE 14. Czy częstsze używanie roweru jako środka transportu może poprawić jakość środowiska?
Różnice w poszczególnych miastach były w przypadku tego pytania dość znaczące. Najwięcej respondentów przekonanych o tym, że używanie roweru może poprawić jakość środowiska jest w Szczecinie (88% respondentów) oraz w Poznaniu i Gdańsku (ponad 80% badanych w tych miastach jest o tym zdecydowanie przekonanych). Najmniej przekonani do tego są mieszkańcy Łodzi (56% badanych).
 
PYTANIE 15. Czy korzysta Pan(i) ze ścieżek rowerowych?
Spośród jeżdżących na rowerze, najwięcej osób korzysta ze ścieżek rowerowych we Wrocławiu (50,5%), Gdańsku (47,8%) i Szczecinie (45,8%), a najmniej w Poznaniu (26%).
 
PYTANIE 16. Jak ocenia Pan(i) stan ścieżek rowerowych w Pana(i) mieście?
Jedynie w Poznaniu spory odsetek respondentów ocenił stan ścieżek rowerowych jako bardzo dobry (10,7%), przeważała wśród nich jednak opinia, że ich stan jest średni. W pozostałych miastach oceny były raczej niezbyt korzystne:
 
PYTANIE 17. Czy w Pana(i) mieście powinno się budować więcej ścieżek rowerowych?
Najwięcej zdecydowanych zwolenników budowy ścieżek rowerowych jest w Gdańsku (prawie 90%) i w Szczecinie (83%), a najmniej w Łodzi i Warszawie (ponad 50%).
 
PYTANIE 18. Czy Pan(i) zdaniem rower może stanowić alternatywny środek transportu w dużym mieście?
Rozbieżność odpowiedzi w poszczególnych miastach była bardzo duża. Najmniej przekonanych, co do tego, że rower może stanowić alternatywny środek transportu w dużym mieście jest w Łodzi (tylko 18% badanych było tego zdania) i w Warszawie (20%), a najwięcej w Szczecinie (66,9%) i Wrocławiu (66%).
 
PYTANIE 19. Czym najchętniej dojeżdżałby Pan(i) do pracy / szkoły?
Rowerem najchętniej dojeżdżaliby do pracy / szkoły mieszkańcy Katowic (34%) i Poznania (30%), a najmniej skłonni są do tego mieszkańcy Warszawy (tylko 13%).

 
PODSUMOWANIE
Daje się zauważyć korelacja pomiędzy stopniem poinformowania mieszkańców (działaniami, akcjami popularyzującymi jazdę na rowerze), a np. akceptacją ułatwień dla komunikacji rowerowej kosztem wydatków na drogi samochodowe; akceptacją budowy dróg rowerowych; oczekiwaniami, że władze samorządowe ułatwią komunikację rowerowš w mieście; uznaniem, że używanie roweru może poprawić jakość środowiska oraz że rower może stanowić alternatywny środek transportu w dużym mieście. Przykładem może tu służyć Gdańsk, gdzie zdecydowanie najwięcej respondentów słyszało o akcjach, działaniach promujących jazdę na rowerze (potrafili częściej niż mieszkańcy innych miast podać konkretne przykłady takich działań), tutaj też stopień akceptacji ww. postulatów jest najwyższy i można powiedzieć, że w Gdańsku jest najwięcej zwolenników budowy ścieżek rowerowych. Wydaje się zatem, że wszelkie dobrze prowadzone działania promujące jazdę na rowerze wpływają na świadomość mieszkańców dużych miast Polski i mogą być skuteczne.

Powrót na górę strony