Jak zacząć Masę Krytyczną

Masa nie ma przywódców. To jest wydarzenie, a nie organizacja. Nie ma ogólnokrajowego ugrupowania, które by udzielało licencji na lokalne przejazdy. W każdym mieście, gdzie odbywają się Masy, jeden czy kilku rowerzystów wybrało dzień i godzinę i zaczęło rozdawać ulotki. Jeśli w twoim mieście nie ma Masy Krytycznej, to właśnie trzeba zrobić. Nie trzeba nikogo prosić o pozwolenie na przejazd. Po prostu jedziemy.

Masa Krytyczna może być niezłą zabawą, ale sama w sobie nic nie zmienia. Masa jest efektywna tylko wtedy, kiedy łączy się z prawdziwym lobbingiem - takim, jak nacisk na samorządy i władze centralne aby budowały drogi rowerowe i tworzyły nowoczesne prawodawstwo. Jeśli wszystko, co robisz ty i twoi znajomi to tylko przejazdy raz na miesiąc, nie zdziw się, że nic się nie zmieni.

Masa Krytyczna powinna odbywać się o stałej porze i miejscu każego miesiąca, aby ludzie zawsze wiedzieli, gdzie i kiedy się odbywa. Tradycyjną porą Masy jest ostatni piątek miesiąca, ale wiele grup jeździ w inne dni. 17:30 to zazwyczaj dobra pora, bo w Masie mogą uczestniczyć ci, którzy wychodzą z pracy o piątej po południu, a jednocześnie przez większą część roku jest jeszcze przyzwoicie jasno. (Nie próbujcie ustalać dwóch różnych godzin dla czasu letniego i zimowego; w Austin tak robiliśmy i nawet kiedy ustaliliśmy ostatecznie, że jeździmy o 17:00, to jeszcze parę lat później ludzie nie wiedzieli, czy Masa jest o wpół do piątej, piątej czy wpół do szóstej. Charakterystyczne miejsce na uniwersytecie jest typowym miejscem z którego wyrusza Masa, ale warto zastanowić się nad innym miejscem publicznym, żeby pokazać, że Masa nie jest tylko dla studentów.

Kiedy policja dowiaduje się o waszej akcji, może nalegać abyście uzyskali pozwolenie. Nie róbcie tego. Sens Masy polega na tym, że pokazuje, że jazda na rowerze jest prawem, a nie przywilejem. Samochody nie potrzebują pozwolenia na jazdę po ulicach i rowerzyści też nie powinni go potrzebować. Policja może grozić aresztowaniami za jazdę bez pozwolenia. W takiej sytuacji trzeba się zastanowić, czy chcecie pozwolić się zaaresztować, aby podkreślić wasze poglądy. Jeśli nie chcecie być aresztowani i zrezygnujecie z Masy albo będziecie się starać o pozwolenie, to de facto policja już "zrobiła z rowerzystami porządek". (Masa w Austin, Texas została poinformowana, że musi mieć pozwolenie, nie zdecydowała się na nie, wielu rowerzystów było aresztowanych. Uczestnicy trofili pod sąd i albo wygrali, albo ich sprawy były wycofywane. (Więcej o tym, dlaczego nie należy starać się o pozwolenie - po angielsku)

Większość Mas Krytycznych nie ma ustalonej trasy - przemieszczają się przez śródmieście bez planu, prowadzone przez rowerzystów którzy akurat znajdują się na czole peletonu. Oczywiście, można ustalić trasę, ale nie jest to potrzebne.

Jeśli wasza Masa przyciąga znaczną liczbę rowerzystów, należy się spodziewać że zainteresuje się wami policja. Rowerzyści mogą chcieć przestrzegać przepisów lub nie, ale i tak trzeba znać prawo, aby wiedzieć, czy się je łamie czy nie. Sprawdźcie przepisy prawa o ruchu drogowym obowiązujące w waszym kraju.  Większość krajów i stanów USA wymaga, aby rowerzyści przestrzegali tych samych przepisów, co kierowcy (np. znaków STOP i czerwonych świateł na skrzyżowaniu). Będziecie też najprawdopodobniej musieli mieć działające oświetlenie po zmierzchu a w niektórych krajach jest ograniczenie liczby rowerzystów jadących obok siebie. Niektórzy rowerzyści ignorują przepisy, które nie mają żadnego znaczenia z punktu widzenia bezpieczeństwa. (np. jazda w trzy osoby obok siebie, kiedy niektóre państwa pozwalają na jazdę w ten sposób tylko dwóch osób).

7. Czy będziemy blokować ruch?

Najbardziej kontrowersyjną kwestią związaną z Masą jest pytanie, na ile blokuje ona ruch uliczny. Uczestnicy Mas Krytycznych często powtarzają, że "nie blokujemy ruchu, my JESTEŚMY ruchem drogowym!". O ile jest to całkiem ładnie brzmiące zdanie, to jego sens jest dość głupi. To trochę tak, jakby morderca mówił: "nie zabiłem tego człowieka, ja jestem człowiekiem". Z tego, że rowerzyści są pełnoprawnymi uczestnikami ruchu drogowego nie wynika, że nie spowalniają innych użytkowników dróg - zwłaszcza, kiedy poruszają się inaczej, niż zwykle, zajmując wiele pasów ruchu.

Ile pasów ruchu powinno się zajmować? Generalnie sugeruję pozostawienie przynajmniej JEDNEGO pasa ruchu otwartego dla samochodów. (Czyli - jeśli jedziemy ulicą z czterema pasami ruchu w jednym kierunku, zajmujmy nie więcej, niż 3 pasy ruchu. Oczywiście, z wyjątkiem kiedy jedziecie po jednym pasie, zajmujemy cały pas ruchu). Zajęcie wszystkich pasów ruchu może być niezłą zabawą, ale z pewnością przyśpieszy przyjazd policji. (Kierowcy zadzwonią na policję z telefonów komórkowych jeśli zablokujecie przejazd w 100%). Takie postępowanie nie powiększa grona waszych przyjaciół. Czy Masa Krytyczna jest po to, żeby pokazać jaką radość daje rowerowanie, czy po prostu żeby ich wkurzyć bo tak wam się podoba? Tylko uczestnicy Masy Krytycznej mogą odpowiedzieć na te pytania. Także przepisy mogą mieć tu znaczenia (choć niektórzy uczestnicy Masy po prostu ignorują je).

Nawet, jeśli zdecydujecie się że nie będziecie zajmować pasów ruchu, trzeba pamiętać, że nie da się kontrolować wszystkuch uczestników masy - niektórzy rowerzyści mogą po prostu zajmować pozostałe pasy ruchu cały czas. Jeśli to nie jest to, o co chodzi w waszej Masie, to napiszcie to jasno w ulotkach zapraszających na przejazd i proście innych rowerzystów o pilnowanie tych, którzy wjeżdżają na pozostałe pasy ruchu. Oczywiście, jeśli MNÓSTWO rowerzystów zjeżdża na pozostałe pasy ruchu, to najwyraźniej to jest to o co chodzi i masa właśnie tak będzie wyglądała.

8. Konfrontacja z kierowcami.

Zaczepianie kierowców nikomu nie jest potrzebne. Można wyrażać swoje prawo do bycia użytkownikiem drogi bez oszołomstwa. Wielu Masowiczów celowo zachowuje się przyjaźnie wobec kierowców - uśmiechają się i machają im, nawet kiedy ci trąbią i klną. Niektórzy Masowicze wręcz dawali kierowcom kwiaty, pokazywali napisy "przepraszamy za opóźnienie" albo rozdawali ulotki z przeprosinami za minimalne comiesięczne utrudnienia w ruchu i wyjaśnienie, dlaczego poruszają się w taki sposób. Jeśli chcecie uniknąć konfrontacji z kierowcami, to trzeba coś o tym napisać w ulotkach, przy pomocy których informujecie o przejazdach Masy.

9. Róbcie ulotki i promujcie przejazd.

Najlepszą reklamą są ulotki przyczepiane do zaparkowanych rowerów - wiadomo, że trafią do rowerzysty. Najlepiej jest robić kilka ulotek na jednej kartce i potem ją rozciąć, żeby oszczędzać papier. Tutaj jest przykład. (Można przyczepiać ulotki do roweru na wiele sposób - na przykład zacisnąć klamkę hamulca, wetknąć w szparę ulotkę i puścić klamkę. Można też wetkać ulotkę między linki hamulca i przerzutek na górnej rurze ramy roweru). Trzeba też zostawić ulotki w lokalnych sklepach rowerowych. Jeśli w waszym mieście są jakieś pisemka rowerowe, ziny itp. - poinformujcie je. Zróbcie prosta stronę interntową i dajcie mi znać o niej i o Waszym przejeździe (po angielsku ;-)tak, żebym mógł dodać ją do mojej strony Critical-Mass.Info.

10. Bądźcie przygotowani na interwencję policji

Policja może - ale nie musi - pojawić się na waszym przejeździe. (Jeśli stale będziecie zajmować wszystkie pasy ruchu i zaczepiać kierowców, to pojawi się niemal na pewno). Jeśli się pojawi, może was zatrzymać za łamanie przepisów ruchu drogowego, albo wręcz zatrzymać, jeśli nie będziecie łamać żadnego prawa. Najlepszą obroną przed nieuzasadnionymi działaniami policji jest kamera wideo (chociaż w niektórych przypadkach policja bezprawnie konfiskowała kamery i taśmy). Jedena z uczestniczek Masy Krytycznej w Austin (Texas) umieściła kamerę na kasku rowerowym. Zobacz rady co zrobić kiedy zostniesz zatrzymany czy aresztowany (po angielsku).

11. Bądźcie kreatywni!

Masa krytyczna może być radosnym wydarzeniem. Wielu uczestników nosi kostiumy czy ekstrawagancko dekoruje rowery. Użyjcie wybraźni. W ten sposób Masa staje się zabawniejsza!