Stojaki rowerowe

Szereg miast, instytucji a nawet przedsiębiorstw prywatnych zaczyna rozumieć potrzebę organizacji miejsc parkingowych dla rowerzystów. Ten trend w lot wychwytują niektóre mainstreamowe media - i chwała im za to! Niestety, za dobrymi chęciami nie zawsze idzie wystarczajęca wiedza i umiejętności. Poniżej przypominamy o kilku podstawowych zasadach organizacji parkowania rowerów. Zdjęcia stojaków z krótkimi komentarzami znajdują się tutaj.

• Stojak rowerowy sam w sobie nie jest gwarancją bezpieczeństwa. Za bezpieczeństwo roweru odpowiada jego właściciel, który powinien wyposażyć się w odpowiednie zapięcie roweru i umiejętnie go używać. Stojak rowerowy powinien umożliwiać bezpieczne przypięcie dowolnego rodzaju roweru najlepszymi dostępnymi na rynku zapięciami. Za to właśnie powinien odpowiadać inwestor stojaków (gmina, organizacja, instytucja prywatna itp.).
  
  
• Bezpieczne zapięcie to przede wszystkim kłódka szaklowa (tzw. "U-lock" lub "D-lock") z dobrej stali lub łańcuch o ogniwach wykonanych z takiego materiału. Standardowe wymiary wewnętrzne U-locków dostępnych w handlu to ok. 10 cm na 20 cm (choć zdarzają się dłuższe: 10 cm na ok. 30 cm). Łańcuch daje więcej możliwości przypięcia roweru. Przy takich samych wymiarach jest jednak około dwukrotnie cięższy od U-locka. Wszystkie inne zapięcia (różnego rodzaju linki, "sprężynki" i "kiełbasy") są niestety zabezpieczeniem iluzorycznym.
  
  
• Rower należy przypinać w taki sposób, aby zapięcie obejmowało jednocześnie ramę roweru, przednie koło i sam stojak. Stąd średnica rur tworzących stojak musi być mniejsza od wymiarów wewnętrznych typowego U-locka. Zatem nigdy nie powinna przekraczać 9 cm. Przednie koło jest bardzo łatwe do odkręcenia, w przeciwieństwie do tylnego. W dodatku na rynku są dostępne (choć w Polsce jeszcze mało popularne) tzw. zamki ramowe blokujące tylne koło. Pozwalają one - jako drugie zabezpieczenie - unieruchomić rower i uniemożliwić wyjęcie tylnego koła z ramy.
  
  
• Popularne na wsiach i wśród niektórych producentów stojaki typu "łamikółka" (bądź "wyrwikółka"), w które wstawia się przednie (lub tylne) koło roweru są nieporozumieniem. Dyskwalifikuje je niemożność jednoczesnego spięcia stojaka, koła i ramy roweru. Można przypiąć tylko koło, które złodziej może łatwo odpiąć i ukraść rower bez niego. Stąd właśnie popularna drwiąca nazwa "wyrwikółka". Mają też inne wady: bardzo łatwo mogą uszkodzić hamulce tarczowe roweru. Przy większej średnicy koła mogą tworzyć niebezpieczną dźwignię, która przy nawet lekkim przechyleniu roweru uszkodzi koło. Stąd druga obiegowa nazwa - "łamikółka".
  
  
• Stojak wymaga łatwego dostępu - w tym przestrzeni wokół siebie. Nie może być umieszczany zbyt blisko krawędzi jezdni, lica ścian, traktów pieszych czy dróg rowerowych. Ustawiając stojak trzeba zapewnić wokół niego odpowiedni "fantom" - przestrzeń którą zajmą przyczepione rowery, poszerzoną o drogi dostępu. W razie potrzeby należy ją zabezpieczyć na przykład przed parkowaniem samochodów ustawiając na granicy "fantoma" słupki.
  
  
• Stojaki z rur stalowych stanowią interesujący cel dla złomiarzy. Ich przecięcie czy wyrwanie z podłoża jest też jedną z możliwych metod kradzieży przypiętych rowerów. Dlatego muszą być bardzo mocno zakotwione w podłożu. Przed ustawieniem w danym miejscu należy do rury stojaka nalać do pełna beton. Kiedy zastygnie, uniemożliwi przecięcie rury, kradzież i sprzedaż stojaka na złom.
  
  
• Stojaki powinny być lokalizowane jak najbliżej wejść do budynków, które obsługują (biur, urzędów, kin, centrów handlowych itp.). Powinny znajdować się w miejscach dobrze oświetlonych, widocznych i w miarę możliwości - monitorowanych kamerami przemysłowymi. W miarę możliwości powinny być zadaszone - dotyczy to zwłaszcza stojaków w miejscach, gdzie rowery mają być pozostawiane na dłuższy czas.
  
  
• Istnieje szereg możliwych form stojaka rowerowego. Wydaje się, że najlepsze są najprostsze. Stojak w formie odwróconej litery "U" spełnia wszystkie postulaty wymienione powyżej. Nie powinien być zbyt wysoki (maks. 0,7 m) - bo wówczas koliduje m.in. z koszykami na bagażnikach i przyczepiony rower zajmuje znacznie więcej miejsca. Większa wysokość jest dopuszczalna, jeśli stojak w formie odwróconego "U" jest krótki (rzędu 0,5 m). Trzeba jednak pamiętać że im wyższy stojak, tym jest łatwiejszy do zdewastowania a nawet wyrwania. Po prostu tworzy dłuższą dźwignię. Bardzo dobrą formą stojaka są duże "spirale" (małe spirale to niestety zwykłe "łamikółki").
  

Zobacz zdjęcia dobrych stojaków rowerowych tutaj. Więcej na temat stojaków rowerowych jest w starym artykule tutaj. Produkcją stojaków rowerowych zajmuje się między innymi Bractwo Rowerowe z Radomia. Innego rodzaju stojaki rowerowe oferuje Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju. Dystrybutorem stojaków w formie dużej spirali jest Agencja Architektoniczna "Centrum" z Krakowa.

Marcin Hyła, 2007